Sterilisatie of castratie
In de volksmond wordt gesproken van sterilisatie van een teef en castratie van een reu. In beide gevallen gaat het om een operatie van (een deel) van de geslachtsorganen. Bij de reu gaat het om het verwijderen van de testikels, bij een teef het verwijderen van de eileiders en soms ook het verwijderen van de baarmoeder als dit nodig is. De correcte term van deze operatie is castratie. Dus ook een teef wordt gecastreerd.
Voordelen castratie
De voordelen van een castratie zijn op het eerste oog evident. De meeste teven worden vanaf het moment dat ze geslachtsrijp zijn (meestal tussen de 8e en 12 maand, maar later kan ook) 1 of 2 keer per jaar loops. De loopsheid duurt meestal een week of drie en halverwege de cyclus (de tweede week) zijn ze dekrijp. Tijdens de loopsheid verliest een teef bloed, dit kan variëren van enkele druppels tot veel vloeiing. Voor de eigenlijke loopsheid tot enkele weken na het aflopen van de loopsheid ruikt een teef aantrekkelijk voor reuen. Dit wordt door veel hondeneigenaren als lastig ervaren.
Als een loopsheid niet eindigt in een dekking kan de teef schijnzwanger worden. Dit had vroeger in de natuur een functie. Als in een roedel de alfateef gedekt werd en drachtig was werden de lager geplaatste teven schijnzwanger. Als de pups geboren werden kon de alfateef jagen op voedsel om de roedel in stand te houden en konden de lager geplaatste teven de pups zogen.
Deze functie is bij gedomesticeerde honden overbodig geworden, maar teven kunnen nog steeds schijnzwanger worden. Een schijnzwangerschap kan leiden tot een baarmoederontsteking. Een castratie kan dit voorkomen. Ook verkleint het de kans op melkkliertumoren.
Een reu is geslachtsrijp vanaf ongeveer 7 maanden tot aan zijn dood. Een ongecasteerde reu kan dus zijn hele leven achter loopse teven aanlopen. Na een castratie hoopt men dat de reu beter in het gareel te houden is. Helaas hoor ik vaak dat er weinig of geen verandering in het gedrag van de reu te bespeuren is. Niet al het ongewenste gedrag is testosteron gerelateerd! Een optie zou kunnen zijn om de reu chemisch te castreren. Hiermee kunt u kijken of het ongewenste gedrag van de hond verminderd of verdwijnt.
Nadelen castratie
Castratie heeft o.a. effect op het karakter van de hond. Pittige teven worden vaak nog pittiger, onzekere reuen worden vaak onzekerder. Elke reu en teef produceert een kleine hoeveelheid geslachtsgebonden hormoon van de andere sekse. Een reu produceert naast testosteron ook een kleine hoeveelheid oestrogeen. Een teef produceert naast oestrogeen tevens een kleine hoeveelheid testosteron. Testosteron is het hormoon dat in verband staat met agressie en een grotere reactiviteit. Bij castratie wordt bij een reu de testosteronproductie stilgelegd waardoor de kleine hoeveelheid oestrogeen krijgt nu de overhand krijgt. De reu wordt dus ‘vrouwelijker’. Bij de teef is het precies andersom.
Castratie heeft vaak een nadelig effect op de stofwisseling. Honden worden hongerig maar verbranden minder, waardoor overgewicht op de loer ligt. Overgewicht is een bedreiging voor de gezondheid.
Bij reuen is het effect op het uiterlijk het meest zichtbaar. Testosteron is een hormoon dat o.a. verantwoordelijk is voor spieropbouw. Veel reuen krijgen dan ook te maken met spiermassaverlies, waarbij de spiermassa wordt omgezet in vet. Nog een nadeel is dat de groeischijven later sluiten. Gevolg: de reu houdt niet op met groeien en kan te groot worden.
Adviezen voor reu of teef
Postieve en negatieve kanten voor een reu
Positieve kanten:
- Vrijwel geen risico op teelbalkanker (waarschijnlijk minder dan 1%)
- Verkleinen risico op goedaardige prostaatproblemen
- Verkleinen risico op fistels
Negatieve kanten:
- Risico botkanker neemt toe bij castratie van reuen jonger dan 2 jaar oud Genezing van botkanker heeft een zeer slechte prognose.
- Risico op hartproblemen, een hemangiosarcoom, neemt toe met een factor van 1.6. Een hemangiosarcoom is een tumor van de bloedvaten en komt voor in de huid, op het hart en in de buikorganen. Deze agressieve, kwaadaardige tumoren zaaien zich snel uit naar andere organen en is een van de meest voorkomende doodsoorzaken
- Verdrievoudiging risico op een vertraagde schildklier
- Verdrievoudigt het risico op overgewicht
- Verhoogt risico op prostaat- en blaaskanker
- Vergroot risico op botproblemen
- Vergroot risico op ent-reacties
Postieve en negatieve kanten voor een teef
Positieve kanten:
- Kans op mammatumoren is aanzienlijk kleiner bij castratie bij teven jonger dan 2,5 jaar oud
- Vrijwel geen risico op baarmoederontsteking
- Kleiner risico op fistels
- Minimaal risico op blaas- baarmoeder- en eierstokkanker
Negatieve kanten:
- Net als bij een reu geldt dat castratie, bij teven jonger dan 1 jaar of voor de eerste loopsheid, er een grotere kans op botkanker is. Genezing van botkanker heeft een zeer slechte prognose.
- Groter risico op miltproblemen (factor 2.2) en hartproblemen (factor 5 of meer) Het betreft hier om een hemangiosarcoom. Dit is een tumor van de bloedvaten en komt voor in de huid, op het hart en in de buikorganen. Deze agressieve, kwaadaardige tumoren zaaien zich snel uit naar andere organen en is een van de meest voorkomende doodsoorzaken
- Vergroot risico op vertraagde schildklierwerking
- 1,5 tot 2 keer grotere kans op overgewicht
- Veroorzaakt ‘castratie-incontinentie’ bij 4 tot 20% van de teven.
- Grotere kans op chronische blaasproblemen en -ontstekingen
- Groter risico op vulvaproblemen als infecties, met name bij teven die vôôr de eerste loopsheid worden gecastreerd
- Klein risico op tumoren in de urinewegen
- Vergroot risico op botproblemen
- Vergroot risico op ent-reacties